مقدمه
وظيفه علم كلام، تبیین عقلانی دین و پشتيباني از آن است و در مقابل تهديدات جدي، مانند القای شبهات و بيان نادرست مفاهيم ديني از آن دفاع و محافظت می‌کند.
یکی از ابعاد بررسی‌پذیر در موضوع مهدویت، مباحث کلامی و عرفانی آن است که باید روند صحيح خود را متناسب با نیازهای جامعه اسلامی طي كند. لذا آشنايي با مباني اعتقادی مهدويت (شامل امامت و مباحث كلامي مهدويت) ضروري است که برای بيان مهم‌ترين مباحث كلامي و عرفاني، امامت و مهدويت و پاسخ‌گويي به شبهات و سؤالات، گروه کلام و عرفان راه‌اندازی شده است. گفتني است اين گروه تلاش می‌کند تا به مباحث و مطالبي بپردازد كه يا ديگران به‌ آن توجهي نداشته‌اند و يا كمتر مورد عنايت قرار گرفته است.
اهداف
1. تبیین مبانی اعتقادی مهدویت و مباحث کلامی و عرفانی آن؛
2. طرح مسائل جدید و نوآوری حوزه‌های معارف کلامی و عرفانی مهدویت؛
3. پاسخ‌گویی، دفع شبهات و رفع اشکالات در مباحث كلامي و عرفاني؛
4. بسترسازی زمینه تحقیق برای محققان، نویسندگان و مراکز علمی در زمینه مهدویت.
برنامه‌ها
1. موضوع‌شناسی کلامی ـ عرفانی درباره مهدویت؛
2. هم‌آهنگی و ارتباط با مراکز تخصصی کلامی ـ عرفانی؛
3. همکاری و هم‌آهنگی با محققان از آغاز تا انجام کار پژوهشی و ارزیابی توسط ناظران علمی؛
4. ترجمه کتاب‌ها و مقالات مهم با گرایش كلام و عرفان؛
5. برگزاری مصاحبه‌ها و نشست‌های علمی با اساتید برجسته در حوزه کلام و عرفان؛
6. منبع‌شناسی کلامی ـ عرفانی مهدویت؛
7. شناخت شبهات و پاسخ‌گویی به آنها؛
8. تدوین و تهیة مقالات علمی و کتاب‌های مطالعاتی و آموزشی در حوزه کلام و عرفان؛
9. راهنمایی و مساعدت دانش‌جویان و طلاب جهت تدوین پایان‌نامه؛
10. تربیت محقق و پژوهش‌گر؛
11. همکاری با مراکز علمی، جهت نشست‌ها و گفتمان‌ها در چارچوب کلام و عرفان.
بایسته‌ها و موضوعات پژوهشی
1. موضوعات کلامی ـ فلسفی:
الف) کلیات:
ـ ضرورت نگرش کلامی ـ فلسفی به مسئله منجی‌گرایی؛
ـ منبع‌شناسی مباحث منجی‌گرایی؛
ـ روش‌شناسی فلسفی ـ کلامی بحث منجی‌گرایی.
ب) وجود منجی:
ـ ضرورت بحث از وجود منجی؛
ـ ضرورت وجود منجی؛
ـ مبانی فلسفی ـ کلامی اثبات منجی‌گرایی اسلامی.
ج) مهدی‌شناسی در اندیشه اسلامی:
ـ مهدویت شخصی؛
ـ مهدویت نوعی؛
ـ مهدویت در اندیشه حکمای اسلامی؛
ـ ارتباط مهدویت و توحید؛
ـ ارتباط مهدویت و نبوت؛
ـ مبانی مهدی‌شناسی در اندیشه اسلامی؛
ـ نقش اندیشه مهدویت در ایجاد نحله‌های کلامی؛
ـ زمینه‌های لغزش در اندیشه مهدویت (اتکا به منابع غیرموثق، عوام‌زدگی، تحریف، ادعای کذب و...) (آسیب‌شناسی مهدویت)
د) شخص‌شناسی امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف):
ـ اثبات ولادت امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ نسب‌شناسی امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ ویژگی‌های جسمانی امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ استمرار حیات دنیوی حضرت و نقض ادله منکران؛
ـ بررسی طول عمر حضرت ( از منظر علمی و تاریخی)؛
ـ پی‌آمدهای باور داشتن به وجود امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ اثبات و فلسفه وجود عنصری امام عصر(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ اثبات ضرورت وجود امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) (از راه فطرت، از راه عقل، از طریق علمی، از راه شهود و عرفان و از راه آیات و روایات).
هـ) امامت:
ـ ادله عقلی و نقلی اثبات امامت امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) (قاعده لطف، برهان امکان اشرف، برهان عنایت، برهان غایت، برهان فطرت، مظهر جامع، واسطه فیض، نیاز بشر به امام، و ادله نقلی بر امامت امام مهدی)؛
ـ بررسی مسئله امامت و کودکی؛
ـ بررسی مسئله علم امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ بررسی مسئله عصمت امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ بررسی انحصار امام در دوازده.
و) غیبت:
ـ اثبات غیبت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ تحلیل مفهوم غیبت؛
ـ فلسفه غیبت صغرا و بررسی علت استمرار نداشتن آن؛
ـ فلسفه غیبت کبرا؛
ـ امامت و غیبت؛
ـ غیبت امام و بداء؛
ـ نامعلوم بودن مکان و محل زندگی حضرت در عصر غیبت؛
ـ بررسی ازدواج حضرت در عصر غیبت؛
ـ مبانی کلامی ضرورت تشکیل حکومت در عصر غیبت؛
ـ نقد و بررسی دلائل مخالفان قیام در عصر غیبت؛
ـ فلسفه رجوع به فقها در عصر غیبت؛
ـ انتظارات امام از مردم در عصر غیبت.
ز) فواید امام غایب:
ـ نقش امام غایب در عرصه تکوین؛
ـ نقش امام غایب در عرصه تشریع؛
ـ آثار و برکات اعتقاد به امام غایب؛
ـ چگونگی رابطه مردم با حضرت در زمان غیبت (بررسی امکان ملاقات)؛
ـ زعامت و رهبری در عصر غیبت (مرجعیت دینی عالمان و فقها در عصر غیبت کبرا و ولایت مطلقه فقیه در عصر غیبت).
ح) انتظار:
ـ مفهوم‌شناسی انتظار (تفکیک انتظار مثبت و سازنده از انتظار منفی و مخرب)؛
ـ بایسته‌های انتظار؛
ـ شرایط انتظار؛
ـ آسیب‌شناسی انتظار (بررسی شبهات مطرح در باب مهدویت و انتظار ظهور).
ط) نشانه‌ها و وقایع ظهور:
ـ تحلیل عقلانی علائم ظهور (علایم حتمی و غیرحتمی)؛
ـ تفاوت‌های علائم و شرایط ظهور؛
ـ بداء و ظهور؛
ـ فلسفه ظهور امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ نقش مردم در تحقق ظهور؛
ـ سنت‌های الهی در مورد ظهور؛
ـ تحلیل ظهور بر مبنای فلسفه تاریخ؛
ـ بررسی مسئله آگاهی امام از زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) ظهور؛
ـ بررسی اختیاری یا جبری بودن ظهور امام(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ رابطه ظهور و قیامت؛
ـ بررسی امدادهای غیبی و اعجاز در ظهور؛
ـ بررسی موانع ظهور و راه‌کارهای دفع موانع؛
ـ عوامل تعجیل و تأخیر در ظهور؛
ـ بررسی تعیین زمان ظهور.
ی) عصر ظهور:
ـ نقش امدادهای غیبی در پیروزی حضرت بعد از ظهور؛
ـ فلسفه حکومت جهانی حضرت در عصر ظهور؛
ـ شاخص‌های حکومت عدل جهانی مهدوی (رشد و تکامل عقلانیت و خرد جمعی، گسترش عدل و قسط در عصر ظهور، فراگیر بودن حکومت عدل مهدوی، رشد علم و تکنولوژی در عصر پس از ظهور، گسترش رفاه مادی، امنیت و صلح جهانی در عصر ظهور و حاکمیت انحصاری اسلام در عصر ظهور)؛
ـ تعامل حضرت با ادیان و مکاتب در عصر بعد از ظهور؛
ـ تحلیل و بررسی تجدید دین در عصر ظهور؛
ـ جایگاه مردم در حکومت جهانی مهدوی؛
ـ حدود و قلمروهای آزادی در حکومت جهانی مهدوی؛
ـ مدت حکومت حضرت در عصر ظهور؛
ـ دین آینده و آینده دینی؛
ـ نقد اندیشه تحقق ظلم جهانی برای عدالت جهانی؛
ـ بررسی مسئله عدالت از دیدگاه متفکران غربی؛
ـ تحلیل ساختار اخلاقی جامعه مهدوی؛
ـ وضعیت گناه و تکلیف در عصر ظهور؛
ـ جایگاه و تکامل انسان در عصر ظهور.
ک) رجعت:
ـ فلسفه رجعت در عصر ظهور؛
ـ امکان رجعت؛
ـ دلایل اثبات رجعت؛
ـ ویژگی‌های رجعت؛
ـ اختیاری و یا اجباری بودن رجعت؛
ـ رجعت ائمه(علیهم السلام)؛
ـ رابطه رجعت و قیامت.
ل) موضوعات جديد كلام:
ـ مبانی كلام جديد و مهدويت؛
ـ انتظار بشر از دين در عصر ظهور؛
ـ سازگاری مهدویت و خاتمیت؛
ـ رابطه عقل و وحي در عصر ظهور؛
ـ اومانیسم و اندیشه مهدویت؛
ـ مدرنیسم و اندیشه مهدويت؛
ـ مبانی دموكراسي و اندیشه مهدویت؛
ـ هرمنوتيك و مهدويت؛
ـ تفاوت مدينه فاضله اسلامي با ديگر مدينه‌هاي فاضله (در بحث فرجام‌شناسی آمده است)؛
ـ تجربه ديني و تشرفات؛
ـ آسيب‌شناسي اعتقادي مهدويت؛
ـ عقلانيت در جهان مدرن و عقل‌مداري در عصر ظهور؛
ـ حكومت مصلح و سكولاريسم؛
ـ حكومت مصلح و تساهل و تسامح؛
ـ اعجاز و نقش آن در ظهور؛
ـ جهان امروز و پيش‌گويي‌هاي آخرالزمان؛
ـ دين‌داري در عصر ظهور؛
ـ برخورد حكومت حضرت با رفدنيسم؛
ـ معرفت‌شناسي مهدويت؛
ـ جامعه مهدوي و ليبراليسم؛
ـ تجربه ديني و امامت؛
ـ زبان دين و اندیشه مهدویت؛
ـ معنای زندگی در اندیشه مهدویت؛
ـ جایگاه انسان در اندیشه مهدویت؛
ـ بحران معنا و منجي‌گرايي؛
ـ قرائت‌هاي گوناگون از امام مهدي(علیه السلام) در عصر غيبت؛
ـ امتیازات منجی‌گرایی شیعه امامیه؛
ـ دکترین مهدویت؛
ـ خاست‌گاه دين و مهدويت؛
ـ رستاخيز مردگان در زمان ظهور. (مربوط به کلام قدیم و بحث رجعت)؛
ـ كثرت‌گرايي و مهدويت؛
ـ تحول‌پذيری آموزه‌های مهدويت؛
ـ كاركردهاي اندیشه مهدويت؛
ـ اندیشه مهدویت از نظر مستشرقان؛
ـ موعودگرایی از منظر ایمان و باورشناسی؛
ـ ايمان و ایمان‌گرایی و اندیشه مهدویت؛
ـ گوهر ديني و اندیشه مهدويت؛
ـ راه‌کارهای دفاع عقلاني از مهدويت؛
ـ بحران معنویت و اندیشه مهدویت؛
ـ اندیشه مهدویت و فلسفه اخلاقی؛
ـ اندیشه مهدویت و مکاتب فلسفی؛
ـ اندیشه مهدویت و پوزیتویسم؛
ـ مفهوم علم در مهدویت و فلسفه علم غرب؛
ـ اندیشه مهدویت و اگزیستانسیالیسم؛
ـ ثوابت و متغیرات و اندیشه مهدویت؛
ـ قلمرو دین در اندیشه مهدویت؛
ـ «منطقةالفراغ» در اندیشه مهدویت؛
ـ اندیشه مهدویت و ایدئولوژیک کردن دین؛
ـ رابطه علم و دین و اندیشه مهدویت؛
ـ رابطه دین و دنیا و اندیشه مهدویت.
م) فرجام‌شناسی و آینده پژوهی:
ـ فرجام‌گرایی در میان مکاتب غربی (هگل و جامعه پروسی، مارکس و جامعه بی‌طبقه، نیچه و بازگشت جاودانه، اشینگر و بازگشت تمدن‌ها، پوپر و جامعه باز و دشمنانش، هانتینگتون و برخورد تمدن‌ها، فرانسیس فوکویاما و پایان تاریخ، آلن دوبناوا و بازگشت تاریخ، ژان بودریار و توهم تاریخ و تافلر و موج سوم)؛
ـ بررسی نظریات فلسفه تاریخ (بررسی نظریات ادواری فلسفه تاریخ (ابن خلدون، اشپینگرا، توین بی)، بررسی نظریات تکاملی (کانت، هگل، مارکس) و بررسی نظریات تصادف)؛
ـ مدینه‌های فاضله فیلسوفان (افلاطون، تامس مور، فرانسیس بیکن، آگوستین و فارابی)و مقایسه آنها با اندیشه مهدویت؛
ـ بررسی قیام و انقلاب امام مهدی از منظر فلسفه تاریخ
2. موضوعات عرفان:
ـ علائم و نشانه‌هاي آخرالزمان در عرفان اسلامي؛
ـ جايگاه عيسي(علیه السلام) در عرفان اسلامي؛
ـ مصداق‌يابي مهدويت در شهود عرفاني؛
ـ بررسي آيات عرفاني در مورد امام مهدي.؛
ـ بررسي روايات عرفاني در مورد امام مهدي(علیه السلام)؛
ـ مهدويت در فرق صوفيه؛
ـ مدعيان مهدويت در فرق صوفيه؛
ـ مهدي‌باوري در عرفان اسلامي؛
ـ رابطه امامت و ولايت در عرفان اسلامي؛
ـ مميزات انديشه عرفاني شيعي درباره مهدويت؛
ـ پايان جهان و نظريه ولايت عرفاني؛
ـ آينده تاريخ از ديدگاه عرفان؛
ـ مهدويت در آثار عرفا (مثلاً‌ جامع الاسرار، و منبع الانوار)؛
ـ آينده روشن ره‌يافت نظريه ولايت عرفاني؛
ـ جايگاه امام مهدي(علیه السلام) در عرفان عملي؛
ـ جايگاه امام مهدي(علیه السلام) در عرفان نظري؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان حافظغ
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان مولوي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان غزالي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان عطار؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان آقا محمدرضا الهي قمشه‌اي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان سيد حيدر آمليـ
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان علامه طباطبايي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان امام خميني؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان سعدالدين فرغاني؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان ابن فارض؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان حسن‌زاده آملي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان جلال‌الدين آشتياني؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان صدرالدين قونوي؛
ـ فوائد و آثار و خواص انسان كامل (مهدي(علیه السلام))؛
ـ راه رسيدن به مقام انسان كامل؛
ـ جامعيت انسان كامل؛
ـ تداوم انسان كامل در وجود عنصري ولي‌الله الاعظم(علیه السلام)؛
ـ رابطه امامت و انسان كامل در عرفان اسلامي؛
ـ ولايت باطني انسان كامل(مهدي(علیه السلام))؛
ـ خلافت انسان كامل (مهدي(علیه السلام))؛
ـ حقيقت و ماهيت انسان كامل؛
ـ انسان كامل در اديان ديگر؛
ـ سيماي انسان كامل در عرفان؛
ـ ظهور عين ثابت انسان كامل توسط اسم اعظم؛
ـ خلافت عين ثابت انسان كامل؛
ـ ظهور اعيان ثابت توسط عين ثابت انسان كامل؛
ـ عين ثابت انسان كامل نخستين ظهور در نشئه اعيان ثابت؛
ـ اسم اعظم ربّ انسان كامل؛
ـ انسان كامل در قوس نزول؛
ـ اثبات ضرورت وجود انسان كامل؛
ـ انسان كامل از ديدگاه آيات؛
ـ انسان كامل از ديدگاه روايات؛
ـ انسان كامل از ديدگاه امام خميني؛
ـ انسان كامل از ديدگاه ابن عربي؛
ـ انسان كامل از ديدگاه سيد حيدر آملي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان قيصري؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان جيلي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان بهاءالديني؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان جامي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان ابن تركه؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان ابن فناري؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان ملاصدرا؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان قاضي سعيد قمي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان سيدعلي آقا قاضي طباطبايي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان ميرزا محمد‌علي شاه‌آبادي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در عرفان فيض كاشاني؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در اصطلاحات عرفاني؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) در ادعيه عرفاني؛
ـ ابعاد عرفاني ادعيه امام عصر(علیه السلام) (مثلاً ابعاد عرفاني دعاي عهد)؛
ـ آثار عرفاني در مورد مهدويت؛
ـ مهدي(علیه السلام) مظهر تامّ انسان كامل در آخرالزمان؛
ـ مهدي(علیه السلام) باطن حقيقت محمديّه؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) و ختم ولايت در عرفان اسلامي؛
ـ مهدي(علیه السلام)، قطب عالم امكان؛
ـ مهدي(علیه السلام)، خليفةالله؛
ـ مهدي(علیه السلام)، اسم اعظم الهي؛
ـ مهدي(علیه السلام)، مصداق حقيقت محمديّه؛
ـ مهدي(علیه السلام)، جامع تمام عوالم؛
ـ مهدي(علیه السلام)، آيينه تمام‌نماي حق و آيت كبراي الهي؛
ـ مهدي(علیه السلام)، هدف آفرينش؛
ـ مهدي(علیه السلام)، عقل مستفاد؛
ـ مهدي(علیه السلام)، بريّةالله؛
ـ مهدي(علیه السلام)، محل مشيّت الهي؛
ـ مهدي(علیه السلام)، معدن كلمات الله؛
ـ مهدي(علیه السلام)، مؤيّد به روح و روح‌القدس؛
ـ مهدي(علیه السلام)، غايت حركت وجوديه و ايجاديه؛
ـ مهدي(علیه السلام)، صاحب مرتبه قلب؛
ـ مقامات امام مهدي(علیه السلام) در عرفان؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) تجلي اسمای الهي؛
ـ انسان آرماني (كامل) در ادبيات عرفاني؛
ـ انسان كامل در قرآن؛
ـ انسان كامل در عرفان؛
ـ انسان كامل در نهج‌البلاغه؛
ـ انسان كامل در قوس صعود؛
ـ معيّت قيومي عين ثابت انسان كامل با اعيان ديگر؛
ـ جايگاه انسان كامل (امام مهدي(علیه السلام)) در نظام هستي؛
ـ امام مهدي(علیه السلام)، ولي‌الله؛
ـ امام مهدي(علیه السلام)، امام؛
ـ امام مهدي(علیه السلام) و كمال الانقطاع؛
ـ انسان كامل و مقام ربوبيت؛
ـ انسان كامل و عبوديت؛
ـ هم‌آهنگي وجودي انسان كامل (مهدي(علیه السلام)) با حقيقت قرآن كريم؛
ـ سريان انسان كامل در مراتب هستي؛
ـ انسان كامل (مهدي(علیه السلام)) واسطه فيض.
بایسته‌های پژوهشی
1. كليات درباره امامت:
الف) اهميت و ضرورت بحث از امامت؛
ب) روش‌شناسي بحث.
2. مفهوم امامت (معناشناسي امام و امامت)
الف) معنايی:
ـ معنای لغوی (در لغت عرب، در لسان قرآن و در اصطلاح متكلمان)؛
ـ معنای اصطلاحي (در اصطلاح متكلمان (اماميه، معتزله و اشاعره)، سلفيه و نو اعتزاليان)؛
ب) نسبت امام با خلافت و امام با خليفه؛
ج) نسبت امام با ولايت و امام با ولي؛
د) نسبت امام با نبوت و امام با رسول و نبي.
3. جايگاه امام:
الف) در نزد شيعیان:
ـ اماميه («رابطه امام با توحيد» و «امامت استمرار نبوت»).
ـ زيديه؛
ـ اسماعیليه.
ب) اهل سنت.
4. وجود امام:
الف) ضرورت وجود امام در نظام تكوين:
ـ براي ثبات و تداوم آفرينش (ادله عقلي و نقلي)؛
ـ براي به تكامل رساندن جامعه (ادله عقلي و نقلي).
ب) ضرورت وجود امام در نظام تشريع:
ـ ادله عقلي و نقلي براي حفظ دين (تبيين ابعاد مختلف دين، آموزش دين به پيروان و مبارزه با بدعت‌ها و تحريف‌ها)؛
ـ براي رهبري نظام سياسي ـ اجتماعي به هدف برقراري و اجرای احكام الهي در جامعه (ادله عقلي و نقلي)
5. شرايط امام:
الف) عصمت؛
ـ مفهوم عصمت؛
ـ ضرورت عصمت (ادله عقلي و نقلي)؛
ـ منشأ عصمت (موهبي يا اكتسابي بودن آن، عصمت و اختيار، و عصمت و علم).
ب) علم:
ـ كيفيت علم امام (حضوري، حصولي، لدنّي، اكتسابي و تمايز علم امام از افراد ديگر)؛
ـ قلمرو علم امام (شناخت دين، تدبير امور فردي و اجتماعي و حقايق عالم (گذشته، حال و آينده))؛
ـ احكام علم امام (حجّيت براي امام و حجّيت براي ديگران)؛
ـ علم امام پيش از امامت و پس از‌ آن.
ج) افضليت:
ـ ابعاد افضليت (در علم، در اقوال و آرا و در عمل)؛
ـ ضرورت افضليت (ادله عقلي و نقلي).
د) منصوب بودن امام از جانب پيامبر يا خود:
ـ نظريه اهل سنت (معتزله، اشاعره، سلفيه و اهل حديث و ماتريديه)؛
ـ نظريه شيعه (زيديه، اسماعيليه و اماميه).
هـ) ولايت:
ـ ولايت تكويني (اين بحث به تفصيل بايد در بخش عرفان بررسي شود)؛
ـ ولايت تشريعی ( تدوين و تفسير معارف ديني و تبيين و تفريع احكام)؛
ـ ولايت تدبيري.
6. حقوق متقابل امام و امت:
الف) حق امام بر امت:
ـ معرفت امام؛
ـ حب امام؛
ـ اطاعت امام.
ب) حق امت بر امام:
ـ تعليم امت و تربيت نفوس؛
ـ اجراي عدالت بين مردم؛
ـ دفاع از حقوق مظلومان.
7. امامت خاصه:
الف) اثبات امامت امام علي(علیه السلام) (عقلی و نقلی)
ـ كتاب (ولايت، اكمال دين، تبليغ و...)؛
ـ سنت قولي: (حديث يوم‌الدار (يوم‌الانذار)، حديث غدير، منزلت، ثقلين و ...) و سيره عملي.
ب) نفي اهليت امامت غير امام علي(علیه السلام)؛
ج) اثبات امامت ديگر معصومان(علیهم السلام)؛
د) انحصار امامان(علیهم السلام) به عدد دوازده نفر؛
هـ) سرّ تعيّن امامت در امامان(علیهم السلام)؛
و) ويژگي‌هاي اختصاصي هر يك از امامان(علیهم السلام)؛
ز) پاسخ به شبهات.
8. کلیات درباره مهدویت:
الف) ضرورت وجود منجي؛
ب) ضرورت بحث از وجود منجي و شناخت آن؛
ج) ريشه‌هاي انديشه منجي‌گرايی:
ـ در اديان و مكاتب ديگر؛
ـ در اسلام؛
ـ جايگاه اعتقاد به وجود منجي از نظر اماميه.
9. شناخت‌شناسي معرفت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف):
الف) ضرورت شناخت.
ب) روش‌هاي شناخت:
ـ عقلي؛
ـ شهودي ـ عرفاني؛
ـ نقلي.
ج) منابع شناخت:
ـ عقل؛
ـ شهود (دل)؛
ـ كتاب و سنت.
د) آثار شناخت:
ـ فردي (روحي)؛
ـ اجتماعي.
هـ) رابطه شناخت حضرت مهدي با توحيد و نبوت.
10. هستي‌شناسی حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف):
الف) مهديِ نوعي يا شخصي؛
ب) ضرورت وجود حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف):
ـ منجي معهود؛
ـ امام و ولي مطلق (حجت خدا) و واساطه فيض.
ج) ديدگاه منكران ضرورت وجود حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
د) ولادت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف):
ـ اثبات ولادت؛
ـ نسب‌شناسي؛
ـ اعجاز ولادت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ ادله منكران ولادت حضرت و نقض آنها؛
ـ استمرار حيات دنيوي حضرت و نقض ادله منكران؛
ـ شبهات.
هـ) کلیات درباره غيبت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ معناي غيبت در لغت و اصطلاح عام و خاص؛
ـ ادله عقلي (اثبات غيبت به دليل ضرورت وجود) و نقلي بر اثبات غيبت امام زمان(علیه السلام)؛
ـ انواع غيبت و چگونگي آن (غیبت نبی و امام، غیبت صغرا . کبرا)
ـ نسبت نبوت و امامت با غيبت؛
ـ علل غيبت؛
ـ حكمت غيبت؛
ـ آثار غيبت در زندگي مردم؛
ـ تمهيدات انبیا و امامان برای غيبت؛
و) غيبت صغرا
ـ فلسفه غيبت صغرا؛
ـ فواید وجودي حضرت مهدي(علیه السلام) در غيبت صغرا؛
ـ وظايف متقابل امام و امت در غيبت صغرا؛
ـ نيابت خاص (لزوم، نواب خاص، وظايف و مدعيان نيابت).
ـ اوضاع فكري و فرهنگي شيعيان در غيبت صغرا.
ز) غيبت كبرا:
ـ تفاوت‌هاي غيبت كبرا با غيبت صغرا؛
ـ فلسفه غيبت كبرا؛
ـ فوايد امام غايب؛
ـ ارتباط با امام زمان(علیه السلام) در غيبت كبرا؛
ـ رهبري و مرجعيت ديني در غيبت كبرا.
ح) انتظار
ـ مفهوم انتظار؛
ـ پيشينه انتظار ؛
ـ انواع انتظار (مثبت و منفی)؛
ـ فضیلت انتظار؛
ـ فایده‌های انتظار؛
ـ انتظارستیزی؛
ـ وظايف منتظران.
ط) نشانه‌ها و زمينه‌هاي ظهور و تحليل آن؛
ي) وقايع ظهور و تحلیل آن:
ـ بداء و ظهور؛
ـ موانع ظهور؛
ـ تحليل ظهور بر مبناي فلسفه تاريخ؛
ـ جهاني شدن و ظهور حضرت مهدي(علیه السلام)؛
ـ زمان ظهور؛
ـ مکان ظهور؛
ـ یاران و بیعت؛
ـ رجعت (مبانی، امکان عقلی و وقوعی (یا پیشینه) رجعت، اختیاری بودن رجعت، گروه‌های رجعت‌کننده، تکلیف رجعت‌کنندگان، مجازات یا انتقام بودن رجعت‌کنندگان در حال عذاب و تناسب رجعت با خاتم‌الاوصیا بودن حضرت مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف))؛
ـ نازل شدن حضرت عیسی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ امدادهای غیبی.
ک) عصر ظهور
ـ تشکیل حکومت جهانی (فلسفه، امکان، اهداف، ویژگی‌های آن و تاثیر رای مردم در حکومت جهانی)؛
ـ رشد و تکامل عقلانیت بشر؛
ـ جهانی‌شدن فرهنگ ناب اسلامی؛
ـ تعامل حضرت مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) با ادیان و مکاتب؛
ـ چگونگي پايان يافتن عمر حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ـ فرجام تاريخ.
ل) آسيب‌شناسي انديشه مهدويت:
ـ ابطال پندار غالیان.