بررسی سندی زیارت جامعه کبیره

از جمله ذخایر بی‌بدیل روائی که از اهل‌بیت عصمت و طهارت به دست ما رسیده بخش زیارات می‌باشد که حقاً لبریز از معارف ناب می‌باشد. حتی این بخش از معارف که نسبتاً مورد غفلت قرار می‌گیرد محتوای بسیار عمیق و دقیق فردی و اجتماعی، معرفتی و اخلاقی را در خود جای داده است. و قطعاً از مهم‌ترین قله‌های این بخش از معارف که در بخش امام‌شناسی بی‌نظیر است، زیارت جامعه کبیره می‌باشد. در این نوشته که گزارشی تحقیقی پیرامون این زیارت شریفه است تلاش بر این بوده ابتدا منابع اصلی و کهن که زیارت شریفه را در خود جای داده معرفی شود. هر چند به مجامع روائی عمده در قرون میانی و متأخر هم اشاره شده است. آن‌گاه در یک بخش نسبتاً طولانی به بررسی فنی سند زیارت و رجال آن پرداخته شده است و تلاش شده تا اعتبار سندی طبق روش معمول بررسی سند مشخص شود و نتیجتاً به مورد اعتماد بودن سند، با استفاده از تمام قرائنی که می‌توانستیم به دست بیاوریم رسیدیم. در پی این بخش، بحثی به عنوان اختلاف نسخه و اختلاف نقل درباره زیارت جامعه کبیره و مطالب مربوطه و نقض و ابرام کلمات بزرگان پرداخته‌ایم. و در ادامه و بخش پایانی این تحقیق ابتدا به شروح زیارت جامعه کبیره و دیدگاه چند تن از بزرگان درباره زیارت جامعه پرداخته شده، سپس جایگاه زیارت جامعه در میان معارف اسلامی و معرفی اجمالی زیارت جامعه کبیره قرار گرفته است. هدف در این گزارش تحقیقی بر این بوده که اعتبار و اعتماد به زیارت جامعه به شکل علمی و فنی در اختیار مخاطب قرار گیرد. بزرگان و محققینی که بر زیارت جامعه پرداخته‌اند نوعاً این بخش را مغفول گذاشته و به شرح زیارت و مسائل دیگر پرداخته‌اند به طوری که تقریباً در تمام نوشته‌جات با ارزش گذشته جای این تحقیق خالی بود. البته زحمات و تلاش‌های فراوانی در جنبه‌های دیگر صورت گرفته است.